इंडस्ट्रियल इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IIoT) म्हणजे काय?
ऑटोमेशन आणि इंटरनेट क्लाउड कॉम्प्युटिंग विकसित होत आहेत आणि एका जागेत विलीन होत आहेत ज्यामुळे अनेक आर्थिक फायद्यांसह उत्पादकता आणि कार्यक्षमतेत सुधारणा सुलभ करण्यासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) प्रोग्रामिंगला अनुमती मिळते.
उद्योग 4.0
इंटरनेट क्लाउड कॉम्प्युटिंग आणि इंटरनेटसह इतर प्रगतीसह, आम्ही आता पुढील औद्योगिक क्रांतीच्या मध्यभागी आहोत आणि डेटाचे माहितीमध्ये रूपांतर करत आहोत.
उत्क्रांतीच्या या कालखंडाला इंडस्ट्री 4.0 किंवा चौथी औद्योगिक क्रांती असे म्हणतात ज्यात औद्योगिक इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IIoT) आणि डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन यंत्रणा समाविष्ट आहे जी ऑटोमेशनच्या या विकसित झालेल्या चौथ्या पिढीचा कालावधी सुलभ करते.
या धड्यात, आपण इंडस्ट्रियल इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IIoT) म्हणजे काय याबद्दल शिकू?
IIoT व्याख्या वि IoT
इंडस्ट्रियल इंटरनेट ऑफ थिंग्ज हे इंटरनेट ऑफ थिंग्ज (IoT) च्या प्रभावक्षेत्रात येत असले तरी, मुख्य फरक म्हणजे IIoT उत्पादन, आरोग्यसेवा आणि लॉजिस्टिक्स सारख्या उद्योगांमध्ये मशीन्स आणि उपकरणांच्या कनेक्शनवर लक्ष केंद्रित करते.
IoT चा वापर सामान्यतः Fitbits सारख्या ग्राहक-आधारित डिव्हाइसेस आणि स्मार्ट होम डिव्हाइसेसची विस्तृत श्रेणी उदाहरणार्थ रेफ्रिजरेटर, रिंग व्हिडिओ डोअरबेल, लाइटिंग, थर्मोस्टॅट्स आणि अलार्म सिस्टम परिभाषित करण्यासाठी केला जातो.
- IOT
- ISA95 मानक
IIoT म्हणजे प्रत्येक ग्राहकाला त्यांच्या हातात हवी असलेली माहिती मिळवणे. डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन म्हणजे एंटरप्राइझ आणि कंट्रोल सिस्टीम किंवा ISA95 मधील ऑटोमेटेड इंटरफेस विकसित करण्यासाठी इंटरनॅशनल सोसायटी ऑफ ऑटोमेशन स्टँडर्डचा वापर करून एका युनिफाइड ऑर्गनाइझ डेटा स्पेसमध्ये कसे जायला हवे याचे डिजिटायझेशन आहे.
ISA95 श्रेणीबद्ध मॉडेल
ISA95 मूलत: एंटरप्राइझ, साइट, एरिया, लाइन आणि सेलसाठी श्रेणीबद्ध मॉडेल प्रदान करते.
या आर्किटेक्चरचा प्रत्येक स्तर संस्थेच्या त्या भागासाठी आवश्यक डेटा गोळा करण्यासाठी विशिष्ट सॉफ्टवेअर प्रणाली वापरतो, ज्यामध्ये या भिन्न अनुप्रयोगांमधील संवादासाठी समस्या निर्माण होते.
ISA 95 श्रेणीबद्ध मॉडेल
IIoT रिअल-टाइम डेटा
बर्‍याच संस्थांमध्ये, डेटा रिअल-टाइम नसतो आणि मुख्य भागधारकांना माहितीपूर्ण निर्णय घेण्यास प्रतिबंध करणारी कार्यक्षमतेचा अभाव असतो. IIoT हे कालच्या डेटावरून तयार केलेल्या अहवालातून नव्हे तर रिअल-टाइम मिळालेल्या माहितीवरून निर्णय घेणे आहे.
इंडस्ट्रियल इंटरनेट ऑफ थिंग्ज हे सर्व एकमेकांशी जोडलेली उपकरणे, सेन्सर्स आणि इतर अनेक उपकरणांबद्दल आहे. ते एकत्र नेटवर्क केलेले आहेत आणि व्यवसायाच्या अनेक उत्पादन आणि ऊर्जा व्यवस्थापन क्षेत्रांसाठी संगणक-चालित औद्योगिक अनुप्रयोगांशी संवाद साधतात.
IIoT ही नियंत्रण प्रणालीची उत्क्रांती आहे जी प्रक्रिया नियंत्रणे सुधारण्यासाठी आणि ऑप्टिमाइझ करण्यासाठी क्लाउड कंप्युटिंग वापरून ऑटोमेशनमध्ये लक्षणीय सुधारणा करण्यास अनुमती देते.
IIoT प्रमुख तंत्रज्ञान
औद्योगिक IoT अनेक तंत्रज्ञानावर अवलंबून असते परंतु मुख्य तंत्रज्ञानामध्ये प्रामुख्याने कृत्रिम बुद्धिमत्ता, सायबर सुरक्षा, क्लाउड संगणन, एज संगणन आणि डेटा मायनिंग यांचा समावेश होतो.
कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि मशीन लर्निंग (ML)
आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) आणि मशीन लर्निंग (ML) ही संगणक विज्ञानाचा भाग आहेत.
AI असे आहे जिथे बुद्धिमान मशीन विकसित केली जातात आणि मानवांप्रमाणे प्रतिसाद देतात. एमएल हे आहे जेथे मशीन लर्निंग हा एआय प्रेडिक्टिंगचा एक भाग आहे आणि प्रोग्रामिंगशिवाय अधिक अचूक परिणाम दिला जातो.
२) सायबर सुरक्षा तंत्रज्ञान
सायबर सुरक्षा तंत्रज्ञान हे IoT आणि IIoT साठी एक महत्त्वाचे मूलभूत प्लॅटफॉर्म बनले आहे ज्यामुळे डिस्कनेक्ट झालेल्या मशीनला सुरक्षित पद्धतीने भौतिकरित्या कनेक्ट आणि संवाद साधता येईल.
3) क्लाउड कॉम्प्युटिंग
क्लाउड कंप्युटिंग हे मूलत: आयटी सेवा वापरत आहे आणि इंटरनेट-आधारित सर्व्हरवरून अपलोड आणि डाउनलोड केल्या जाणाऱ्या फाइल्स स्थानिक एक्स्ट्रानेट-कनेक्टेड सर्व्हर वापरण्यास विरोध करतात.
4) एज कॉम्प्युटिंग
एज कॉम्प्युटिंग हे वितरित संगणन मॉडेल आहे जे डेटा स्टोरेज आवश्यक असलेल्या स्थानाच्या जवळ आणते आणि जलद प्रक्रियेसाठी डेटा प्रकाशित करण्यासाठी आणि वापरण्यासाठी सेन्सर्स, औद्योगिक संगणक आणि उपकरणे ऑप्टिमाइझ करते.
5) डेटा मायनिंग
डेटा मायनिंग आणि अॅनालिटिक्स हे एंटरप्राइझच्या विविध भागांमधून मोठ्या प्रमाणात संग्रहित केलेल्या डेटाचे एकत्रीकरण आणि परीक्षण करण्याबद्दल आहेत.
डिजिटल ट्विन
ठीक आहे, मग आपण या काही मोठ्या परिवर्तनातून का जावे आणि त्याचे फायदे काय आहेत?
कंपन्यांना अधिक स्पर्धात्मक बनायचे आहे, चांगल्या इन्व्हेंटरी नियंत्रणासह ग्राहकांच्या उच्च मागणीची पूर्तता करण्यासाठी फक्त वेळेत उत्पादनासह कार्यक्षमता वाढवायची आहे. आम्ही हे सर्व संस्थांच्या संपूर्ण ऑटोमेशन डिजिटल ट्विनच्या निर्मितीसह करू शकतो.
डिजिटल ट्विन हे वास्तविक कंपन्यांच्या भौतिक मालमत्तेची डिजिटल प्रतिकृती, त्या ठिकाणी असलेल्या प्रक्रिया, ऑटोमेशन सिस्टम आणि डिव्हाइसेसचा संदर्भ देणारे आभासी प्रतिनिधित्व आहे. सुधारित निर्णय घेण्यासाठी शिक्षण आणि तर्क सक्षम करण्यासाठी जुळे रिअल-टाइम डेटा वापरतात.
डिजिटल ट्विन नवीन माहितीसह प्रयोग करण्यास अनुमती देते जी क्लाउड-आधारित AI फंक्शन्सद्वारे व्युत्पन्न केली जाते उत्पादन बंद न करता किंवा वैयक्तिक सुरक्षिततेशी संबंधित नसताना चाचणी आभासी जागेत केली जाते.
तसेच, डिजिटल ट्विनचा वापर थेट प्रणालीवर परिणाम न करता नवीन कर्मचाऱ्यांसाठी प्रशिक्षण मैदान म्हणून केला जाऊ शकतो. आणि IIoT आणि IoT अपयशांची तुलना करताना, IIoT IoT पेक्षा जास्त धोका निर्माण करतो. वास्तविक सिस्टीम अयशस्वी झाल्यामुळे किंवा उदाहरणार्थ डाउनटाइममुळे जीवघेणी परिस्थिती किंवा मोठे आर्थिक नुकसान होऊ शकते.
IIoT चिंता आणि जोखीम
IIoT परिवर्तनाद्वारे फायद्यांच्या लांबलचक यादीतून आम्हाला फायदा होऊ शकतो, परंतु काही चिंता आणि धोके आहेत ज्यांची आम्हाला जाणीव असणे आवश्यक आहे.
IIoT स्वीकारण्याचे काही संभाव्य धोके म्हणजे डेटा एकत्रीकरणाचा खर्च, अनुभवाचा अभाव आणि अंमलबजावणीची अडचण आणि विनाशकारी सायबर धोके.
डेटा एकत्रीकरण हा IIoT अंमलबजावणीतील सर्वात मोठा अडथळा आहे. तुम्ही हजारो विद्यमान कनेक्टेड सेन्सर्स आणि उपकरणांसह एक प्रणाली तयार करण्याचा, नवीन उपकरणे आणि सॉफ्टवेअर प्रणाली जोडणे आणि मानक IIoT प्रोटोकॉल वापरून संप्रेषण करण्यासाठी लीगेसी उपकरणे इंटरफेस करण्याचा विचार करत आहात.
नवीन सॉफ्टवेअर, हार्डवेअर आणि उपकरणे आवश्यक असणार्‍या, IIoT च्या तयारीसाठी एकीकरणाची उच्च किंमत आहे. तुम्हाला तुमच्या विद्यमान कर्मचार्‍यांचे प्रशिक्षण आणि नवीन कर्मचारी नियुक्त करण्याशी संबंधित खर्च आणि कामगारांना उत्पादक होण्यासाठी लागणारा वेळ यांचा विचार करावा लागेल.
आणि IIoT समाकलित करण्यासाठी कौशल्याचा अभाव ज्यासाठी ऑटोमेशन कंपन्यांना संस्थेच्या प्लँट फ्लोअर ट्रान्समीटर, प्रक्रिया PLC, ऑपरेशन HMI आणि SCADA, डेटाबेस प्रशासनावर आधारित अहवाल, मॅन्युफॅक्चरिंग एक्झिक्यूशन सिस्टीम (MES) पासून सुरू होणार्‍या प्रणालींचा पूर्णपणे अनुभव घेणे आवश्यक आहे. लेखा प्रणालीसाठी गोदाम नियंत्रण आणि एंटरप्राइझ रिसोर्स प्लॅनिंग (ERP).
आता इंटिग्रेटर्सना मशीन लर्निंग, डेटा सायन्स आणि रिअल-टाइम अॅनालिटिक्समध्ये कौशल्य असणे आवश्यक आहे.
IIoT फायदे
दीर्घकाळात, IIoT स्वतःसाठी जास्त पैसे देऊ शकते, परंतु अनेक संस्था अजूनही IIoT मध्ये इतकी गुंतवणूक करण्याबद्दल न्याय्यपणे चिंतित आहेत.
उज्वल बाजूने, उत्पादन, फार्मास्युटिकल्स, कृषी, खाणकाम, तेल आणि वायू आणि किरकोळ क्षेत्रात IIoT चे फायदे प्राप्त होत आहेत आणि अनेक कंपन्या ऑपरेशन्स आणि कर्मचारी उत्पादकता ऑप्टिमाइझ करण्याच्या उपायांसाठी या नवीन प्रतिमानचा स्वीकार करत आहेत.
बर्‍याच उत्पादकांनी आधीच प्रक्रियेची कार्यक्षमता प्राप्त केली आहे आणि डाउनटाइममध्ये कपात केली आहे. आणि उत्पादन हे निश्चितपणे IIoT दत्तक घेऊन पुढे जात असताना, इतर उद्योग उदाहरणार्थ IIoT स्वीकारण्याच्या कल्पनेसाठी खुले होत आहेत.
Thank you, i hope this topic will help you all in DVET RECRUITMENT CBT 2022.